Hiệp hội Bất động sản TP. Hồ Chí Minh (HoREA) vừa gửi công văn kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính liên quan đến Điều 3 tại Nghị định 08/2023/NĐ-CP, nhằm gỡ khó cho doanh nghiệp trước đợt cao điểm đáo hạn trái phiếu bất động sản.
Năm 2024, giá trị trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn sẽ lên đến 329.500 tỷ đồng (ảnh minh họa)
Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. Hồ Chí Minh - cho biết: Hiệp hội và cộng đồng doanh nghiệp đánh giá rất cao Nghị định số 08/2023/NĐ-CP ngày 5/3/2023 của Chính phủ “Sửa đổi, bổ sung và ngưng hiệu lực thi hành một số điều tại các Nghị định quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế”.
Nghị định số 08 có hiệu lực kể từ ngày ký ban hành, cho đến nay mới chỉ thực hiện hơn 6 tháng (từ tháng 3-9/2023), nhưng đã đạt được một số kết quả rất thiết thực, tháo gỡ phần nào khó khăn cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp nói chung. Đặc biệt là thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ và các doanh nghiệp phát hành trái phiếu, trong đó có các doanh nghiệp bất động sản, góp phần hỗ trợ cho nền kinh tế và thị trường bất động sản vượt qua khó khăn và đang trong quá trình dần phục hồi trở lại.
Đặc biệt là ngày 19/7/2023, Bộ Tài chính đã quyết định khai trương “Hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ” thuộc Sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX), tạo “sân chơi” để giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ minh bạch, an toàn, lành mạnh đã tiếp sức và tăng niềm tin cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ và các nhà đầu tư trái phiếu, nhất là nhà đầu tư trái phiếu là cá nhân.
Theo báo cáo tổng quan về tình hình phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ do Sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội công bố, tính đến ngày 8/9/2023, có hơn 122 ngàn tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp được phát hành riêng lẻ. Nhiều nhất diễn ra vào tháng 8, với gần 53,2 nghìn tỷ đồng.
Trong đó, các trái phiếu của các doanh nghiệp đại chúng được phát hành nhiều nhất, với hơn 55 ngàn tỷ đồng. Giá trị trái phiếu của doanh nghiệp chưa đại chúng đạt gần 25,5 ngàn tỷ đồng, trong khi các công ty trách nhiệm hữu hạn là gần 42 ngàn tỷ đồng.
Tuy nhiên, giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong năm 2023 giảm sâu 60% so với cùng kỳ. Giá trị phát hành của nhóm doanh nghiệp đại chúng và chưa đại chúng đồng loạt giảm mạnh. Chỉ nhóm công ty trách nhiệm hữu hạn là tăng mạnh tới 70%.
Theo ông Lê Hoàng Châu, cũng giống như năm 2022, trong 9 tháng đầu năm 2023, nhóm các tổ chức tín dụng và bất động sản chiếm phần lớn giá trị huy động từ trái phiếu, đạt lần lượt 48,7 ngàn tỷ đồng và 57 ngàn tỷ đồng, tương ứng giảm 62% và 37%.
Về tài sản đảm bảo, tỷ lệ trái phiếu doanh nghiệp có bảo đảm trên tổng giá trị phát hành chiếm gần 54% tính đến thời điểm ngày 8/9/2023. Cùng kỳ, tỷ lệ này chỉ đạt gần 46.7%. Lãi suất bình quân của các đợt phát hành năm nay cũng tăng thêm, đạt 8,17%/năm (cùng kỳ là 7.83%/năm). Kỳ hạn bình quân có sự thay đổi nhẹ từ 3.67 năm lên 3.76 năm.
Ngân hàng vẫn là đối tượng nhà đầu tư mua trái phiếu doanh nghiệp lớn nhất trên thị trường sơ cấp. Tuy nhiên trong kỳ năm nay, tỷ lệ của ngân hàng lên tới 61% (cùng kỳ chỉ 48%). Nhóm công ty chứng khoán sụt giảm từ 23% còn 12%.
Đáng chú ý, giá trị trái phiếu doanh nghiệp mua lại trước hạn năm nay tăng khá mạnh so với cùng kỳ. Trong đó, các công ty cổ phần đại chúng mua lại gần 99 ngàn tỷ đồng tăng gần 61% so với cùng kỳ. Nhóm doanh nghiệp chưa đại chúng mua lại hơn 54 nghìn tỷ đồng, tăng 16%. Nhóm công ty trách nhiệm hữu hạn mua 12,3 ngàn tỷ đồng, tăng 13%.
Sự sụt giảm nêu trên ứng với những biến động trên thị trường trái phiếu trong 2 năm vừa qua. Trên thực tế, sau giai đoạn tăng trưởng nóng từ năm 2018, đến năm 2022 thị trường đã bộc lộ nhiều khó khăn, thậm chí đã đóng băng trong nửa cuối năm 2022. Tình hình năm 2023 cho thấy nhà đầu tư dường như vẫn chưa sẵn sàng quay lại thị trường.
Hiệp hội nhận thấy, Nghị định số 08 đã có bước “chạy đà” rất tốt trong 6 tháng qua và bước đầu đã phát huy tác dụng, tháo gỡ phần nào khó khăn cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp và chắc chắn sẽ tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong quý 4/2023.
Theo Hiệp hội Bất động sản TP. Hồ Chí Minh, đây là giai đoạn cao điểm đáo hạn trái phiếu của cả năm 2023 với tổng giá trị lên đến 65.500 tỷ đồng (không tính các lô trái phiếu đã giãn, hoãn), trong đó có gần 80% là trái phiếu doanh nghiệp bất động sản.
Sang năm 2024, giá trị trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn sẽ lên đến 329.500 tỷ đồng là năm cao điểm nhất trong 3 năm gần đây (năm 2022 chỉ có 144.500 tỷ đồng, năm 2023 là 271.400 tỷ đồng trái phiếu đáo hạn).
Do đó, Hiệp hội cho rằng, rất cần thiết tiếp tục thực hiện đầy đủ các quy định của Nghị định số 08 trong năm 2024. Đồng thời, để từng bước xây dựng hoàn thiện thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam dần tiệm cận với các chuẩn mực quốc tế như: Việc xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân hoặc phải có kết quả xếp hạng tín nhiệm đối với doanh nghiệp phát hành trái phiếu, cần phải có thời gian và thông qua một quá trình chuyển đổi phù hợp.
"Hiệp hội đề nghị Bộ Tài chính và Thủ tướng Chính phủ xem xét chấp thuận cho gia hạn việc áp dụng Điều 3 Nghị định số 08/2023/NĐ-CP thêm 12 tháng, đến hết ngày 31/12/2024"- ông Lê Hoàng Châu Hiệp đề xuất.