Trách nhiệm trong vụ án SCB thuộc về “kiểm toán độc lập”

Tham gia chất vấn Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn sáng 5/6, đại biểu Mai Văn Hải (đoàn Thanh Hóa), cho hay vừa qua vụ án ở Ngân hàng SCB có nhiều công ty đã thực hiện kiểm toán nhưng không phát hiện dấu hiệu bất thường. Từ đó nhiều cử tri đặt câu hỏi về trách nhiệm của kiểm toán và đặc biệt là trách nhiệm của Kiểm toán Nhà nước ở các vụ việc như SCB.

Trả lời, Tổng Kiểm toán Ngô Văn Tuấn nêu rõ, vụ án xảy ra ở Ngân hàng SCB không liên quan đến Kiểm toán Nhà nước và không thuộc phạm vi Kiểm toán Nhà nước. SCB bị truy tố, xét xử với 3 tội danh: Thao túng thị trường chứng khoán, Chiếm đoạt tài sản, Nhận đưa hối lộ.

Theo ông Tuấn, Ngân hàng SCB là công ty đại chúng nên thuộc đối tượng bắt buộc phải kiểm toán độc lập. “Trách nhiệm ở vụ việc xảy ra tại SCB thuộc về các doanh nghiệp đã cung cấp dịch vụ kiểm toán độc lập”, ông Tuấn nêu rõ.

Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn tại phiên chất vấn sáng 5/6 (Ảnh: Media Quốc hội).

“Chia lửa” với Tổng Kiểm toán Nhà nước về nội dung này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho hay, đối với hệ thống kiểm toán, có 2 hệ thống kiểm toán. Thứ nhất, Kiểm toán Nhà nước là cơ quan kiểm toán độc lập, do Quốc hội thành lập và thực hiện theo pháp luật. Kiểm toán Nhà nước với nguyên tắc và phạm vi thực hiện sẽ tiến hành hoạt động kiểm toán đối với những đơn vị có tài sản, có tiền của Nhà nước.

Theo đánh giá của Bộ trưởng Bộ Tài chính, Kiểm toán Nhà nước có quy trình chặt chẽ, chất lượng tốt; việc áp dụng công nghệ cao, công nghệ thông tin trong hoạt động kiểm toán đang được thực hiện rất nổi trội. Đây là một trong những cơ quan hàng đầu trong thực hiện kiểm toán và thanh tra về đầu tư.

Còn hệ thống kiểm toán độc lập hoạt động theo Luật Kiểm toán độc lập - tức là họ cung cấp dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính, dự án đầu tư... cho các đơn vị, doanh nghiệp khi có nhu cầu qua hợp đồng. Số này gồm các doanh nghiệp kiểm toán độc lập trong nước, kiểm toán viên độc lập, hay doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài có chi nhánh tại Việt Nam.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc (Ảnh: Media Quốc hội).

Ông Phớc cho biết, Bộ Tài chính thực hiện đúng theo quy định là quản lý chất lượng kiểm toán mà không trực tiếp đi kiểm toán, chỉ thông quan ban hành cơ chế chính sách, chiến lược, thanh kiểm tra...

Năm 2023, Bộ Tài chính kiểm tra 20 doanh nghiệp kiểm toán độc lập, trong đó 11 đơn vị đạt yêu cầu, 7 không đạt và 1 doanh nghiệp bị đánh giá yếu kém. Trong 62 hồ sơ kiểm toán được Bộ Tài chính kiểm tra, có 16 hồ sơ đạt, 26 không đạt và 20 hồ sơ yếu. Bộ cũng đình chỉ 7 kiểm toán viên, nhắc nhở 21 kiểm toán viên và phê bình các công ty kiểm toán yếu kém, không đạt.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho hay, năm 2024 cơ quan này có kế hoạch kiểm tra 20-24 doanh nghiệp kiểm toán, trong đó 8 đơn vị liên quan tới lĩnh vực chứng khoán.

Về ý kiến của đại biểu nêu liên quan ngân hàng SCB, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, dù Kiểm toán Nhà nước không kiểm toán SCB nhưng cũng có những lưu ý, kiến nghị.

Với kiểm toán độc lập, giai đoạn 2012-2016, SCB thuê E&Y thực hiện; giai đoạn 2017-2019 SCB thuê Deloitte thực hiện; giai đoạn 2020-2022 thuê KPMG thực hiện.

Bộ trưởng Tài chính thừa nhận quá trình thực hiện kiểm toán này "có những vấn đề thiếu sót, sai phạm và đã được cơ quan điều tra, xử lý vụ án". Ông Phớc khẳng định, Bộ Tài chính quản lý chất lượng kiểm toán độc lập thông qua ban hành chính sách, kiểm tra, cấp phép, thanh tra... một cách chặt chẽ.

Ông Phớc nhấn mạnh, thời gian tới sẽ tiếp tục nâng cao chất lượng kiểm toán độc lập để phục vụ dịch vụ kiểm toán của các cơ quan đơn vị, doanh nghiệp.