Theo báo cáo của Bộ GTVT, Dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 1 đoạn Ngọc Hồi-Yên Viên của TP Hà Nội, nhằm xây dựng tuyến đường sắt xuyên tâm, đáp ứng chức năng đường sắt quốc gia và đường sắt đô thị. Dự án được Thủ tướng Chính phủ thông qua chủ trương đầu tư năm 2004. Bộ GTVT đã phê duyệt dự án giai đoạn 1 năm 2008 và điều chỉnh dự án năm 2017 (bao gồm khu tổ hợp ga Ngọc Hồi).
Phối cảnh tổ hợp ga đường sắt Ngọc Hồi
Trên cơ sở nhu cầu, kế hoạch thực hiện của địa phương, Bộ GTVT đã bố trí đủ vốn để triển khai thực hiện công tác giải phóng mặt bằng trong các giai đoạn 2010-2015 và giai đoạn 2016-2020.
Theo báo cáo của Ban Quản lý dự án đường sắt (đại diện chủ đầu tư dự án), khu tổ hợp ga Ngọc Hồi đã được địa phương thực hiện giải phóng mặt bằng khoảng 130ha đất với tổng giá trị giải ngân 1.097 tỷ đồng.
Bộ GTVT cho biết, triển khai Luật Quy hoạch năm 2017, bồ này đã tổ chức lập quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1769/QĐ-TTg ngày 19/10/2021, theo đó đường sắt quốc gia qua Hà Nội đi theo các tuyến Vành đai phía Đông và Vành đai phía Tây (không đi vào trung tâm thành phố Hà Nội);
Các đoạn Ngọc Hồi-Yên Viên và Gia Lâm-Lạc Đạo chuyển thành đường sắt đô thị sau khi tuyến Vành đai phía Đông đưa vào khai thác; giao UBND thành phố Hà Nội chủ trì nghiên cứu, đầu tư tuyến đường sắt đô thị số 1 từ Yên Viên đi Ngọc Hồi.
Dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 1 đoạn Ngọc Hồi-Yên Viên của TP Hà Nội, nhằm xây dựng tuyến đường sắt xuyên tâm, đáp ứng chức năng đường sắt quốc gia và đường sắt đô thị.
Triển khai kế hoạch thực hiện Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Bộ GTVT đang triển khai lập quy hoạch chi tiết đường sắt khu vực đầu mối Hà Nội (quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành), trong đó bao gồm tổ hợp ga Ngọc Hồi với chức năng tích hợp vận tải đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc-Nam, các tuyến đường sắt quốc gia thông thường (đường sắt Bắc-Nam hiện có và đường sắt Vành đai phía Đông, phía Tây trong tương lai) và các tuyến đường sắt đô thị (Yên Viên-Ngọc Hồi; Nội Bài-Ngọc Hồi,…)
Hiện nay, Bộ GTVT đã hoàn thiện báo cáo đầu kỳ và đang làm việc, lấy ý kiến của thành phố Hà Nội để hoàn thiện, trình cấp có thẩm quyền xem xét, phê duyệt, tiến độ dự kiến hoàn thành trong năm 2024.
Ngoài ra, Bộ GTVT đã giao Ban Quản lý dự án đường sắt tổ chức lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi tuyến đường sắt Vành đai phía Đông và Đường sắt Tốc độ cao trên trục Bắc-Nam; UBND thành phố Hà Nội đã tiếp nhận hồ sơ để nghiên cứu triển khai lập Báo cáo nghiên cứu khả thi tuyến đường sắt đô thị số 1, đoạn Ngọc Hồi-Yên Viên.
“Việc tiếp tục bố trí vốn thực hiện dứt điểm công tác giải phóng mặt bằng tổ hợp ga Ngọc Hồi và tiếp nhận diện tích đất đã giải phóng mặt bằng để đưa vào đầu tư sẽ được Bộ Giao thông Vận tải và UBND thành phố Hà Nội thực hiện ngay sau khi các quy hoạch và dự án có liên quan được phê duyệt”, lãnh đạo Bộ GTVT nhấn mạnh.
Với việc triển khai Dự án tuyến đường sắt đô thị số 1 Thủ đô Hà Nội từ Ngọc Hồi-Yên Viên, lãnh đạo Bộ GTVT cho biết theo Quy hoạch mạng lưới đường sắt được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nêu trên, UBND thành phố Hà Nội chủ trì nghiên cứu, đầu tư tuyến đường sắt đô thị số 1 từ Yên Viên đi Ngọc Hồi. Bộ GTVT đã chỉ đạo Ban Quản lý dự án đường sắt bàn giao hồ sơ, tài liệu của dự án đã nghiên cứu trước đây cho cơ quan chuyên môn thuộc thành phố Hà Nội để tiếp tục thực hiện.
Ngoài ra, tại Thông báo số 195/TB-VPCP ngày 25/5/2023 về cuộc họp của Thường trực Chính phủ với Ban thường vụ Thành ủy Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội sớm triển khai công tác chuẩn bị đầu tư tuyến đường sắt đô thị Yên Viên-Ngọc Hồi và triển khai các thủ tục liên quan (rà soát hướng tuyến, quy hoạch nhà ga và khu vực phụ cận,…” để quản lý quy hoạch, phát triển kinh tế-xã hội khu vực xung quanh tuyến đường.
Vì vậy, Bộ GTVT sẽ phối hợp chặt chẽ với thành phố Hà Nội trong quá trình triển khai tổng thể của dự án đường sắt đô thị này.
Đối với phần mặt bằng đã được giải phóng, trước mắt, Bộ GTVT đề nghị UBND TP Hà Nội quản lý để tránh tái lấn chiếm.
Lập Ban Chỉ đạo thực hiện Đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao
Ngày 3/10, Thủ tướng Phạm Minh Chính ký Quyết định 1143/QĐ-TTg thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng, thực hiện Đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc-Nam và các Dự án đường sắt quan trọng Quốc gia.
Quyết định nêu rõ: Ban Chỉ đạo xây dựng, thực hiện Đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc-Nam và các Dự án đường sắt quan trọng Quốc gia (gọi tắt là Ban Chỉ đạo) là tổ chức phối hợp liên ngành giúp Thủ tướng Chính phủ nghiên cứu, chỉ đạo, phối hợp giải quyết những công việc quan trọng liên quan đến việc xây dựng, thực hiện Đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc-Nam và các Dự án đường sắt Quốc gia thuộc tiêu chí Dự án quan trọng quốc gia (không bao gồm các dự án đường sắt đô thị) (gọi tắt là các Dự án đường sắt quan trọng quốc gia).
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà làm Trưởng ban. Phó Trưởng ban thường trực là Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng.
Các Phó Trưởng ban gồm: Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng; Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc; Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn. Các Ủy viên Ban Chỉ đạo là đại diện lãnh đạo các bộ, cơ quan có liên quan.
Các cơ quan có thành viên tham gia Ban Chỉ đạo sử dụng bộ máy hiện có của mình để thực hiện nhiệm vụ giúp việc cho Ban Chỉ đạo, hoạt động theo chế độ kiêm nhiệm.
Ban Chỉ đạo có nhiệm vụ chỉ đạo, đôn đốc các bộ, ngành, cơ quan liên quan thực hiện thành công Kết luận số 49-KL/TW của Bộ Chính trị về đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc-Nam và các Dự án Đường sắt Quan trọng Quốc gia; đề xuất với Thủ tướng Chính phủ phương hướng, giải pháp, cơ chế, chính sách tháo gỡ vướng mắc, huy động nguồn lực, đẩy nhanh tiến độ, tổ chức thực hiện thành công Đề án.
