Án chung thân cho cựu chủ tịch
Năm ngoái, giới tài chính Trung Quốc đã chấn động mạnh khi tin ông Bành Thiết – chủ tịch Tập đoàn Tài chính Tiểu Ngưu (tên tiếng Anh Neo Capital Management Group) - bị kết án tù chung thân, tước quyền chính trị suốt đời và tịch thu toàn bộ tài sản cá nhân vì lừa đảo gây quỹ và nhận tiền gửi công bất hợp pháp.
25 đồng phạm còn lại bị phạt tù từ 2 đến 11 năm và bị phạt tiền về tội tham gia gây quỹ bất hợp pháp với số tiền lừa đảo lên tới 102,6 tỷ nhân dân tệ (khoảng 1,4 tỉ USD).
Vụ án chấn động đã biến Bành Thiết thành “kẻ lừa đảo số một Trung Quốc”, kết thúc sự nghiệp phía sau song sắt.
Được biết, từ tháng 1/2013 đến tháng 1/2021, Bành Thiết đã thành lập Tập đoàn Tiểu Ngưu và các công ty khác để tiếp nhận bất hợp pháp 102,6 tỷ nhân dân tệ tiền gửi (tương đương hơn 350.000 tỷ đồng) từ 1,31 triệu khách hàng dưới hình thức cho vay trực tuyến và các sản phẩm tài chính cổ phần tư nhân, trong đó 12,6 tỷ tệ chưa được hoàn trả.
Vào thời kỳ đỉnh cao, mọi người tưởng rằng một tập đoàn Ant Group khác sắp xuất hiện. Tập đoàn Tiểu Ngưu rất nổi tiếng trong ngành, luôn được gắn với những từ khóa như “giàu có và xa hoa”, và có thể coi là kỳ lân thế hệ mới giữa các nền tảng bùng nổ.
Trên khắp đất nước, Tiểu Ngưu đã trải rộng mạng lưới vốn khổng lồ tại hơn 20 tỉnh, thành phố trên cả Trung Quốc, bao gồm Thâm Quyến, Trùng Khánh, Thiên Tân, Tây An và Thanh Đảo, thu hút hơn 8 triệu nhà đầu tư. Quảng cáo cho Tiểu Ngưu có thể được nhìn thấy trên các đường phố và ngõ hẻm của Thâm Quyến.
Tuy nhiên, Tập đoàn Tiểu Ngưu bất ngờ bị điều tra và nhà sáng lập Bành Thiết – vốn được xây dựng hình ảnh là một huyền thoại và một CEO đầy cảm hứng - trở thành tù nhân chỉ sau một đêm.
Thủ đoạn mà tập đoàn này sử dụng đánh vào lòng tham, sự hiểu biết và cả tin của nhà đầu tư. Tất cả đều xuất phát từ người đứng đầu tập đoàn này: ông Bành Thiết.
Bành Thiết sinh ra ở vùng nông thôn Thiệu Dương, Hồ Nam vào năm 1976. Biệt danh của ông là "Ngưu Ngưu" vì từng chăn gia súc cho gia đình từ khi còn nhỏ. Lớn lên, Bành Thiết tốt nghiệp trường trung học kỹ thuật rồi đến Thâm Quyến.
Từ thời điểm này, không ai biết Bành Thiết thực sự làm gì. Tất cả những thông tin có thể thu được là sau 8 năm làm việc trong ngân hàng, Bành Thiết đã theo học thạc sĩ tài chính tại Đại học Sun Yat-sen và chương trình EMBA tại Trường Kinh doanh HSBC, Đại học Bắc Kinh.
Sau khi học xong, Bành Thiết làm việc tại một tổ chức tài chính niêm yết trong 6 năm, giữ chức giám đốc điều hành cấp cao của một số công ty quản lý tài sản. Bằng cách này, Bành Thiết “một bước lên mây”, từ một học sinh trung học kỹ thuật trở thành một giám đốc điều hành trong ngành tài chính.
Để đánh bóng hình ảnh của tập đoàn, Bành Thiết đã liên tục có những hội thảo với các khách mời nổi tiếng. Trong số đó, có thể kể tới việc ông chủ này đã có cuộc đối thoại với người đoạt giải Nobel kinh tế Angus Deaton.
Chưa kể, đội ngũ quản lý cấp cao của Bành Thiết cũng dễ dàng chiếm được lòng tin của nhà đầu tư, với những người như: Chủ tịch Dịch vụ Tài chính Tiểu Ngưu, Wang Jiefeng: từng giữ chức vụ điều hành cấp cao tại Citibank và ABN Amro; Giám đốc Kiểm soát Rủi ro Zhang Youchen, tốt nghiệp Đại học Hồng Kông và từng làm việc tại ngân hàng Chase, ngân hàng Hang Seng, và Lufax...
Với đội ngũ lãnh đạo như vậy, không ai ngờ số tiền đầu tư sẽ không bao giờ thu lại được.
Chiến lược quảng bá
Để thu hút khách hàng, Tập đoàn Tiểu Ngưu đã chiếm lĩnh thị trường thông qua một lượng lớn chiến dịch quảng cáo.
Đặc biệt, công ty có phương pháp quảng cáo riêng: nó thường tự quảng cáo mình là một công ty quản lý tài sản hơn là một công ty cho vay trực tuyến và quảng cáo không được đăng trên các phương tiện truyền thông lớn mà nhắm mục tiêu nhiều hơn đến giới trẻ ở các thành phố loại 1.
Không giống như các nền tảng P2P khác chỉ tài trợ cho các chương trình gameshow và phim truyền hình nổi tiếng, vào năm 2015, quảng cáo của Tiểu Ngưu đã xuất hiện tại Quảng trường Thời đại ở Mỹ; năm 2016, Tiểu Ngưu đã tài trợ cho đội bóng đá Shanghai Chinese Super League và tài trợ cho câu lạc bộ Chinese League One...
Dưới vỏ bọc hoàn hảo, nhiều người cho vay đã bị lừa và không ngần ngại đầu tư tiền tiết kiệm cả đời vào đó.
Khi không có doanh thu, Tiểu Ngưu tiếp tục dựa vào hình thức "mượn nợ mới trả nợ cũ", dùng vốn của người tham gia tiếp theo để bù vào tiền trả cho người trước.
Trước năm 2014, phần lớn số tiền Tiểu Ngưu huy động được đều được đầu tư vào bất động sản. Sau năm 2014, tất cả đều đổ ra thị trường vốn. Vào năm 2016, công ty đầu tư rất nhiều vào việc mua lại công ty niêm yết Tongzhou Electronics với mục đích ban đầu là kiếm tiền thông qua IPO.
Trong giai đoạn cuối, Bành Thiết cùng các đồng phạm khác biết rõ rằng tập đoàn có lỗ hổng vốn rất lớn và tỷ lệ nợ xấu cao bất thường, vẫn tiếp tục thực hiện các hoạt động gây quỹ phi pháp và sử dụng số tiền huy động được để trả nợ gốc, lãi và chi trả cho mục đích cá nhân của Bành Thiết. Số tiền lừa đảo trong giai đoạn này lên tới 8,9 tỷ nhân dân tệ.
Đến ngày 9/5/2020, Tiểu Ngưu bất chợt trở thành đề tài nóng trên khắp các phương tiện truyền thông lớn khi tuyên bố rút khỏi lĩnh vực cho vay trực tuyến.
Khi đó, công ty vẫn còn dư nợ cho vay 10,4 tỷ nhân dân tệ, có 110.000 người cho vay. Có người đầu tư hàng chục triệu, có người đã bán nhà để đầu tư. Bỗng chốc “cát bụi lại hóa cát bụi”.
Hiện tại, toàn bộ tài sản cá nhân của Bành Thiết đã bị tịch thu, toàn bộ quỹ, cổ phiếu, vốn sở hữu, bất động sản và các tài sản khác liên quan đến vụ án đã được thu hồi theo quy định của pháp luật và trả lại cho những người tham gia gây quỹ.
Vụ án đã trở thành bài học cảnh tỉnh ở Trung Quốc. Dù môi trường tài chính ngày càng minh bạch, nhưng để vượt qua cạm bẫy, vẫn cần phải có những hiểu biết nhất định về tài chính.
Có bốn nguyên tắc có thể giúp mỗi người tránh khỏi cảnh trớ trêu này:
- Nếu lãi suất cao bất thường (ví dụ 15% - 20%), bạn nên sẵn sàng mất cả gốc lẫn lãi. Đừng đầu tư tiền của mình vào một nền tảng không xác định chỉ vì chút lợi nhuận với lãi suất cao.
- Đừng bao giờ nghĩ rằng mình hơn người khác và có thể thoát khỏi nguy cơ bị “đánh úp”. Dù thắng được 100 lần, nhưng chỉ cần thua ở lần thứ 101, bạn sẽ mất tất cả.
- Tiền bạc của mỗi người không phải từ trên trời rơi xuống mà là của cải được cả gia đình tích lũy qua thời gian dài. Đừng bị cám dỗ bởi hoạt động cho vay nặng lãi và có ý thức đề phòng những cái bẫy tài chính.
- Lao động chân chính là cách kiếm tiền bền vững và trên đời không bao giờ có bữa trưa miễn phí.
Tham khảo QQ, Caixin
