Thị trường xe Mỹ, 'kẻ khóc người cười' khi ông Donald Trump đắc cử?

Ngày 6/11, ông Donald Trump đã giành chiến thắng trước bà Kamala Harris trong cuộc đua quay lại nhà Trắng, trở thành tân Tổng thống nhiệm kỳ kế tiếp.

Chuyện ông Trump không phải là một người ủng hộ xe điện không còn mới, nhưng gần đây tân tổng thống đã dành nhiều lời có cánh cho ngành công nghiệp EV khi nhận được gói hữu thuẫn hàng triệu USD từ Elon Musk.

Vậy sau khi ông Trump tái đắc cử, ngành công nghiệp ôtô, bao gồm cả xe điện Mỹ sẽ đối mặt với những gì? Hãng xe nào sẽ được lợi còn thương hiệu nào sẽ gặp khó khăn?

Hãng xe Trung Quốc lao đao

Chưa bàn đến câu chuyện sau đắc cử và các chính sách Donald Trump sẽ áp dụng với những nhà sản xuất ôtô ngoại quốc, việc ông Trump trở lại nhà Trắng thành công đã khiến một số hãng xe lao đao, trên sàn chứng khoán.

Cổ phiếu giao dịch tại châu Âu của BMW và Mercedes-Benz giảm khoảng 6,5%, Porsche là 4,9% trong khi Volkswagen giảm 4,3%. Tình trạng này cũng diễn ra với các hãng xe Trung Quốc như Li Auto (giảm 3,3%), Nio (giảm 5,3%) hay BYD (giảm 4,5%).

Trong số này, các hãng xe Trung Quốc chính là đối tượng gặp bất lợi nhất.

Ảnh: Reuters.

Xuyên suốt chiến dịch tranh cử, ông Trump từng "đe dọa" đánh thuế từ 25 lên 75% đối với toàn bộ hãng xe sản xuất tại Mexico nhập khẩu vào Mỹ nếu quốc gia này không giảm tình trạng di cư đến Hoa Kỳ. Ông hứa sẽ áp thuế 100-200% lên ôtô nhập khẩu từ các quốc gia khác nếu có ý định bán tại Mỹ mà không xây nhà máy.

Thực tế những chính quyền trước đây đã áp dụng mức thuế này. Ví dụ ông Biden từng nâng mức thuế đối với xe điện Trung Quốc lên 100%, giúp ngành công nghiệp nội địa Mỹ tăng trưởng.

Tuy nhiên đây là lần đầu tiên Mỹ áp dụng biện pháp cứng rắn lên Mexico, thị trường xuất khẩu 2,5 triệu ôtô sang Mỹ. Quyết định này đến từ làn sóng xây dựng nhà máy sản xuất xe điện của các hãng Trung Quốc.

Nhằm tránh mức thuế nhập khẩu cao ngất được Mỹ áp dụng với các xe sản xuất tại quê nhà, nhiều thương hiệu như BYD, MG hay Chery đã lên kế hoạch xây dựng nhà máy tại Mexico, tận dụng nguồn nhân công giá rẻ và "né" thuế.

Ông Donald Trump đã "chặn đầu" hướng đi này bằng việc áp dụng thuế đối với xe nhập từ Mexico, buộc các hãng phải đưa ra lựa chọn xây dựng nhà máy tại Mỹ.

Xe điện Nio. Ảnh: Nio.

"Họ nghĩ chỉ cần sản xuất ôtô ở Mexico sau đó bán cho Mỹ và chúng tôi sẽ chấp nhận. Nhưng không, tôi sẽ đánh thuế họ, ở mức 200%, khi đó họ không thể bán được ở Mỹ", ông Trump nói.

Hồi tháng 3, BYD từng thông báo tìm kiếm địa điểm xây nhà máy tại Mexico nhằm kéo gần khoảng cách đến thị trường Mỹ. Trước tình hình này, hãng xe Trung Quốc buộc phải tạm ngưng kế hoạch.

Nếu tiếp tục chọn Mexico làm nơi đặt nhà máy, các hãng xe Trung Quốc sẽ bị áp mức thuế cao khổng lồ từ chính quyền Donald Trump. Điều này sẽ dẫn đến loạt khó khăn về giá, làm giảm sức cạnh tranh của xe Trung Quốc tại đất nước cờ hoa.

Không chỉ xe Trung Quốc gặp khó

Không chỉ hãng xe Trung Quốc, những nhà sản xuất ôtô Nhật Bản, Hàn Quốc hay châu Âu cũng sẽ có tương lai không mấy khả quan trên đất Mỹ nếu không xây nhà máy ở quốc gia này.

Thực tế BMW, Honda, hay đều có các nhà máy đặt tại Mỹ như Spartanburg (BMW) hay Ohio (Honda). Tuy nhiên, nhà máy Mexico lại là nguồn cung chính cho các thương hiệu này, mang về khoản lợi khổng lồ do chênh lệch chi phí sản xuất.

Nhà máy Honda tại Ohio. Ảnh: Honda.

Câu chuyện rào cản thuế được Donald Trump triển khai không chỉ với Trung Quốc, mà áp dụng với toàn bộ hãng xe "quốc tế" còn lại, một lời đe dọa về việc "bán xe cho người Mỹ, kiếm tiền trên đất Mỹ nhưng không chịu đầu tư".

Trước các lo ngại về thuế, nhiều thương hiệu bắt đầu "quay xe", lên kế hoạch mở nhà máy tại quốc gia khác để cải thiện chi phí hoạt động và né các khoản thuế khổng lồ sắp bị áp dụng.

"Đây sẽ là một tác động lớn", ông Shinjji Aoyama, Phó chủ tịch Honda Motor nói khi thảo luận về kế hoạch sản xuất của công ty.

Ông Shinji khẳng định nhiều khả năng Họnda sẽ chuyển nhà máy khỏi Mexico, lựa chọn một "điểm dừng chân" mới để né thuế quan của Mỹ. Và theo lời đe dọa của ông Trump, đích đến mới của Honda chỉ có thể là một bang nào đó tại Mỹ, không thể là quốc gia khác.

Ngư ông Tesla "đắc lợi"

Cuộc đặt cược lớn vào phi vụ tranh cử tổng thống của Elon Musk, giám đốc điều hành Tesla, đã được đền đáp một cách ngoạn mục. Tính đến hiện tại, chưa có bất kỳ ai ủng hộ ông Trump mạnh mẽ như Elon Musk.

Elon Musk và Tesla là nơi được lợi khi ông Trump đắc cử. Ảnh: The NewYork Times.

Ngay sau thông tin vụ ám sát bất thành Donald Trump diễn ra vào 13/7 được chia sẻ, Elon Musk đã cam kết ủng hộ 45 triệu USD/tháng cho chiến dịch tranh cử của Tổng thống.

Việc Donald Trump giành chiến thắng trong cuộc đua vào nhà Trắng cũng là thành công lớn của Tesla, đưa cổ phiếu của hãng xe này tăng 12% trong phiên giao dịch cùng ngày.

Kết phiên 8/11, cổ phiếu Tesla tăng 8,2%, giao dịch ở mức 321,22 USD/cổ phiếu, đẩy giá trị vốn hóa hãng xe điện của CEO Elon Musk lần đầu tiên vượt mốc 1.000 tỷ USD sau hơn 2 năm.

Ông Trump khi tranh cử đã từng tuyên bố sẽ hủy bỏ toàn bộ số tiền trong luật giảm lạm phát của chính quyền Biden, bao gồm ngân sách hỗ trợ sản xuất xe điện. Như vậy nhiều khả năng các khoản tín dụng thuế, ưu đãi giá đất cho nhà máy pin và khai thác mỏ sẽ bị dừng lại ngay khi ông Trump nhậm chức.

Tesla chính là hãng xe hiếm hoi được lợi, khi khoản hỗ trợ này bị loại bỏ. Khi ông Trump thông báo kế hoạch hủy bỏ tín dụng thuế, Elon Musk đã đăng trên X ủng hộ.

"Hãy loại bỏ ưu đãi thuế, Tesla là hãng xe duy nhất được lợi", Elon Musk viết.

Xe Tesla. Ảnh: Tesla.

Điều này có thể hiểu Tesla là một nhà sản xuất ôtô có đủ tiềm lực kinh tế để "gồng" khoản thuế và nhà đất sau khi bị cắt ưu đãi. Tuy nhiên không phải công ty nào cũng vậy. Các thương hiệu như GM, Polestar, BMW hay Ford sẽ gặp nhiều khó khăn hơn trong việc sản xuất xe điện.

Như vậy các hãng nhiều khả năng sẽ phải quay về sản xuất động cơ đốt trong nếu khoản trợ cấp bị loại bỏ do chi phí tăng trở lại. Khi đó, Tesla sẽ "một mình một ngựa" ở thị trường xe điện, dễ dàng quay về ngai vàng của mình tại Mỹ.

Thị trường ôtô Mỹ hứa hẹn sẽ còn có nhiều thay đổi dưới "triều đại" của Tổng thống Donald Trump.