Tại buổi tọa đàm công bố báo cáo kinh tế vĩ mô quý III do VEPR tổ chức sáng 21/10, PGS.TS Phạm Thế Anh, Kinh tế trưởng VEPR, nhìn nhận triển vọng kinh tế Việt Nam trong năm 2020 phụ thuộc vào khả năng khống chế bệnh dịch trong nước và trên thế giới.
Theo đó, những yếu tố có thể hỗ trợ cho tăng trưởng gồm kỳ vọng về triển vọng kinh tế do việc hoàn tất ký kết Hiệp định thương mại tự do và bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và EU (EVFTA và IPA) đem lại; tiến độ giải ngân và thi công các dự án đầu tư công trọng điểm được đẩy nhanh như mong đợi.
Chi phí nguyên vật liệu duy trì ở mức thấp do suy giảm nhu cầu tiêu thụ và sản xuất; làn sóng dịch chuyển đầu tư nhằm phân tán rủi ro từ thương chiến Mỹ - Trung và tận dụng các ưu đãi đầu tư tại Việt Nam; môi trường vĩ mô ổn định, lạm phát kiểm soát được ở mức trung bình, tạo điều kiện tốt cho việc thực thi các chính sách hỗ trợ tăng trưởng.
 |
Tuy vậy, Việt Nam cũng đang gặp nhiều rủi ro và thách thức trong một môi trường kinh tế thế giới bất trắc. Sự tái bùng phát của Covid-19 tại nhiều nước đi kèm với các biện pháp phong tỏa có thể kéo dài thời gian đứt gãy của chuỗi cung ứng; xung đột địa chính trị giữa các nước lớn có thể khiến một nền kinh tế có độ mở lớn như Việt Nam đối diện những rủi ro bất ngờ.
Bên cạnh đó, điểm yếu của kinh tế Việt Nam còn đến từ các rủi ro nội tại như mất cân đối tài khóa lớn, tốc độ và mức độ đầu tư phát triển, đặc biệt là hạ tầng, bị chững lại; sức khỏe hệ thống ngân hàng - tài chính dễ bị tổn thương; sự phụ thuộc vào khu vực FDI; chất lượng lao động thấp; hiệu quả đầu tư công thấp; tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước bị ngưng trệ.
Cân nhắc những yếu tố trên, VEPR dự báo kinh tế Việt Nam có thể đạt mức tăng trưởng 2,6-2,8% trong cả năm 2020. Ở báo cáo gần nhất hồi cuối tháng 7, con số này là 3,8%.
“Mức dự báo hiện tại thấp hơn so với ước tính của chúng tôi trong báo cáo trước đây do việc dịch bệnh quay trở lại tại một số TP lớn ở miền Trung trong tháng 7 làm gián đoạn quá trình hồi phục của ngành du lịch. Trong trường hợp bất lợi hơn khi các nước đối tác của Việt Nam phải tái áp dụng các biện pháp phong tỏa, kinh tế Việt Nam có thể chỉ tăng trưởng trong khoảng 1,8-2,0%”, chuyên gia kinh tế Phạm Thế Anh nói.
VEPR cho rằng do nguồn lực tài khóa hạn hẹp sau nhiều năm thâm hụt ngân sách, cùng với việc chính sách tiền tệ bị ràng buộc với các mục tiêu về lạm phát và tỷ giá, Việt Nam không thể theo đuổi các chính sách vĩ mô theo cách tương tự các nước trên thế giới, ví dụ nới lỏng tiền tệ quy mô lớn.
“Ưu tiên hàng đầu lúc này là đảm bảo an sinh xã hội, giữ ổn định môi trường kinh tế vĩ mô, giảm gánh nặng cho các doanh nghiệp phải tạm dừng hoạt động và hỗ trợ các doanh nghiệp còn hoạt động”, kinh tế trưởng VEPR khẳng định.
Do đó, các chính sách an sinh xã hội vẫn cần được ưu tiên hàng đầu và cần phải được tiếp tục triển khai nhanh chóng, đúng đối tượng; khuyến khích tín dụng, tạo điều kiện về môi trường thể chế và chính sách ngành đối với nhóm doanh nghiệp không bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh; đẩy nhanh đầu tư công.
Đồng thời, đa dạng hóa thị trường xuất/nhập khẩu nhằm tránh phụ thuộc nhiều vào một số đối tác kinh tế lớn; cải thiện thủ tục hành chính, môi trường kinh doanh; từng bước xây dựng đệm tài khóa để phòng chống những cú sốc như Covid-19 đem tới.
